برشي از کتاب نصيحه الملوک؛

چرا مسئولان سزاوار نقدند؟

به گزارش سلام لردگان، امام ماوردي کتاب نصيحه الملوک را به ده باب تقسيم کرده است. ما در اينجا تنها قدري درباره باب اول آن خواهيم گفت:

باب اول: در تشويق و ترغيب براي قبول و پذيرش نصيحت است، بدين سبب که پادشاهان و رؤساي دولت مستحق و سزاواتر براي اندرز و پند هستند. دلايل اين استحقاق را اين گونه برمي شمارد:

۱. تا از مشکلات اهل جهل و عادت بد برهند.

۲. در نتيجه گيري از پند و اندرز رغبت حاصل کنند، زيرا نصيحت رهنماي راه پيروزي است.

۳. آنها از همه بيشتر بار سنگين و مسؤليت بدوش دارند، و از ممارست به امور شخصي بسيار دورند، و همه کسانيکه ايشان از آنها طلب همکاري ميکنند همکاران واقعي نيستند، ونه هرکسي را که دوست ميپندارند دوستان حقييقي و مستقل اند ـ يعني حتماً در پي هدفي گام بر مي دارند.

۴. آنها نسبت به سايرين از همنشيني دانشمندان و علما و حضور در مجالس زهاد، واعظين، و فقها محروم اند.

۵. آنها نسبت به ساير مردم کمتر پند پذيرند، و کمتر به پند و نصيحت گوش ميدهند، بويژه آنگاهيکه با خواهشات شخصي ايشان مخالف باشد.

۶. آنها کمترين بهره را از نصيحت مصلحين و دوستي مشفقين مي برند، زيرا اکثريت اطرافيان ايشان از وزرا و غيره تنها همان سخناني را به آنها مي گويند که هواي نفس مقامات خواهان آنست و تنها چيزي را پيشکش مي کنند که رأي رييس آنرا مي پذيرد، آن هم بخاطرحفظ مناصب خود، ادامه مطامع شخصي و اميد بلند رفتن مرتبه و مقام دولتي ايشان.

امام ماوردي به نصيحت مقام ويژه اي قايل است، چون نصيحت را عقل مي پذيرد بر خلاف هواي نفس.

چنان که ديديم در سنت ايراني- اسلامي، نصيحت اين گونه جايگاه رفيعي دارد. نصيحت يا امر به معروف شامل نصيحت مردم نسبت به حکام، حکام نسبت به يکديگر و حکام نسبت به مردم مي شود. بهتر است به جاي واژه حکام از واژه متصديان امور يا مديران رسمي بهره بگيريم؛ چون در مردم سالاري ديني مردم بر سرنوشت خويش حاکم بوده و بنابراين حکام واقعي هستند(تا جايي که اراده آنها با اراده الهي تنافي نداشته باشد).

پرسش بنيادين اين است که با توجه به اصل امر به معروف و وجود گنجينه هاي معرفتي مانند آن چه از امام ماوردي، امام محمد غزالي (نصيحه الملوک)، خواجه نظام الملک (سياست نامه) و... داريم، مردم، مديران و مسئولان هم اينک چقدر فرهنگ نقدپذيري دارند؟

انتهاي پيام/
مرجع : جهان نيوز